NASA’nın yeni bir araştırması, Güneş’in son yıllardaki yavaşlama trendini beklenmedik bir şekilde tersine çevirdiğini gösteriyor. Onlarca yıldır devam eden bu sakin dönemin ardından Güneş aktivitesinde şaşırtıcı bir yükseliş yaşanması, bilim dünyasında heyecan yarattı.
Bu durum, Güneş döngüleri hakkındaki bilgilerimizi yeniden gözden geçirmemizi gerektiriyor ve aynı zamanda gezegenimiz için olası sonuçları da gündeme getiriyor. Güneş’in yüzeyindeki koyu noktalar olan güneş lekeleri, Çinli astronomlar tarafından MÖ 800 yılından beri biliniyor. Bu lekeler, Güneş’in manyetik alanının etrafındaki bölgelere göre 2.500 kat daha güçlü olduğu alanlar. Güçlü manyetik basınç, Güneş’in içinden gelen sıcak gaz akışını engelleyerek lekenin çevresine göre daha soğuk görünmesine neden oluyor.
1608 yılında teleskobun keşfiyle birlikte, gökbilimciler bu lekeleri daha detaylı inceleme fırsatı buldular. Zamanla bu lekelerin rastgele oluşmadığı, aksine yaklaşık 11 yıllık bir döngüde artıp azaldığı keşfedildi. Bu döngü, amatör Alman astronom Heinrich Schwabe’nin 1826-1843 yılları arasındaki gözlemlerine dayanarak Schwabe döngüsü olarak adlandırıldı. Schwabe, Güneş’in neredeyse hiç leke görülmeyen sessiz dönemlerden, 20’den fazla leke grubunun görüldüğü maksimum fazlara geçtiğini fark etti.
Öngörülemez bir döngü ve yeni sürprizler
Bilim insanları Güneş’in 11 yıllık döngüsünü anlamaya çalışsa da, bu döngü hakkında hala pek çok bilinmeyen var. Döngülerin uzunlukları ve şiddetleri sabit değil; bazıları daha güçlü, bazıları daha zayıf olabiliyor. Tarihte, 1645-1715 ve 1790-1830 yılları arasında Güneş’in sıra dışı şekilde sessiz kaldığı dönemler de kaydedildi. Güneş’in bu uzun vadeli ve tahmin edilmesi zor davranışları, bilim insanları için büyük bir soru işareti olmaya devam ediyor.
1980’lerden 2008’e kadar Güneş aktivitesi giderek azaldı ve kayıtlara geçen en düşük seviyelere ulaştı. Bu durum, astronomların Güneş’in çok daha sakin bir döneme girdiğini düşünmesine yol açtı. Ancak son araştırmalar, bu trendin beklenmedik bir şekilde tersine döndüğünü ve Güneş’in yeniden uyanışa geçtiğini gösteriyor.
Artan aktivite ile gelen riskler
Güneş hakkında daha fazla bilgi edinmek her zaman iyi bir şey olsa da, artan Güneş aktivitesi Dünya için bazı riskleri de beraberinde getirebiliyor. Şiddetli Güneş fırtınaları, Dünya atmosferine çarptığında radyo dalgalarında bozulmalara, enerji şebekelerinde arızalara ve hatta uyduların yörüngeden çıkarak atmosfere geri düşmesine neden olabiliyor.
Yakın gelecekte tahmin edilenden daha fazla Güneş aktivitesiyle karşılaşmamız, teknolojik altyapımız için bazı zorlukları beraberinde getirebilir. Bu nedenle, bilim insanları Güneş’in davranışlarını yakından takip etmeye devam ediyor.
Bu önemli bulgular, saygın bilim dergisi Astrophysical Journal Letters’da yayımlandı.
